Inleiding
Het stripverhaal is al lang niet meer uitsluitend bedoeld voor kinderen. Auteurs als Vittorio Giardino - mijn favoriet - richten zich vrijwel uitsluitend tot volwassenen, en aarzelen ook niet om literaire meesterwerken in plaatjes en tekstballonnetjes te verwerken. Je kon dus verwachten dat ook De meester en Margarita ooit in stripvorm zou verschijnen, al valt de oogst wat tegen, zeker op het vlak van kwaliteit.
En ook het stripverhaal ontsnapt niet aan de wetmatigheden van de andere media wanneer het De meester en Margarita betreft. Ook op dit vlak zijn velen geroepen, maar weinigen uitverkoren. Zo zijn er voorlopig maar drie artiesten die hun ambitie om de roman van Michail Boelgakov volledig te verstrippen hebben kunnen realiseren. Alle anderen hebben om diverse redenen moeten afhaken voor hun werk af was.
De eerste keer dat De meester en Margarita in een stripverhaal opdook was op 1 juli 1988 in de reeks X-men, die in 1963 werd bedacht door schrijver Stan Lee (1922-2018) en tekenaar Jack Kirby (1917-1994) voor de bekende Amerikaanse uitgeverij Marvel Comics. In het nummer 231 van deze reeks moet het personage Illjana Nikoljevna Raspoetina, bekend als Magik, een schoolopdracht uitvoeren over De meester en Margarita. Terwijl ze daarmee bezig is, verschijnen plots Azazello, Behemoth en Korovjev. Zij ontvoeren haar in opdracht van de heks Baba Jaga.
Magik, Azazello, Behemoth en Korovjev
De eerste auteur die De meester en Margarita tot een volledig stripverhaal bewerkte was de Russische tekenaar en grafisch ontwerper Rodion Borisovitsj Tanajev (°1962) uit Magnitogorsk in het zuiden van de Oeral.
Toen in het theater waar hij werkte het stuk De meester en Margarita werd opgevoerd, kwam hij op de idee om het verhaal in stripvorm te vertellen. Aan een ritme van één pagina per week duurde het twee jaar voor zijn werk af was. Het album werd in 1997 in Rusland gepubliceerd, maar is vandaag nog nauwelijks ergens te vinden.
Alle andere volledige stripbewerkingen van De meester en Margarita vallen zwaar tegen, met uitzondering van het werk van de in Oostenrijk geboren Bettina Julia Egger (°1981). In 2012 wou zij het verhaal van Michail Boelgakov en De meester en Margarita vertellen in stripvorm. Daarom ging ze naar Moskou om de plaatsen van de roman te bezoeken, en om er te praten met mensen die Boelgakov en zijn werk goed kennen.
Het resultaat van al dit werk is het album Moscou endiablé, sur les traces de Maître et Marguerite of Moskou in woede, in het spoor van de meester en Margarita, dat in juni 2013 verscheen bij uitgeverij Moule-à-gaufres. Het werd, net zoals De meester en Margarita, een boeiend werk in drie lagen waarin Egger het verhaal van De meester en Margarita verweeft met het levensverhaal van Michail Boelgakov en met haar eigen ontdekkingstocht naar de bronnen van de roman in Moskou.
De stripbewerkingen van De meester en Margarita beginnen overigens ook de aandacht van de academische wereld te trekken: in juni 2011 behaalde de Belgische student Maarten Van Tieghem zijn master diploma aan de Universiteit Gent met zijn thesis Van roman tot graphic novel, waarvan u in onze archieven de volledige tekst vindt.
U kan hem downloaden door op de pijl hieronder te klikken.
Bettina Egger's Margarita
Misschien heb ik een paar stripbewerkingen gemist, dat is niet uitgesloten. Mocht u er nog andere kennen, aarzel dan niet om mij te contacteren.